c# değer tipleri ve reference tipler

c# da  verileri işlerken  genel olarak önceden tanımlı  tipleri(int,string,bool, decimal vs..) yada kendi yazdığımız sınıfları kullanırız  her tip kendine has belli formatları kuralları içinde saklarken bellekte  işgal ettikleri alanlarda da farklılıklar gösterirler.Bugün  değer ve referans  tipleri  ram'da nasıl davranışlar gösterir buna bakıyor olacağız.

Değer Tipleri(value types)

bu tür tipler bellek bölgesinde stack alanını kullanırlar.stack  bölgesi değişken ismi ile birlikte o değişkenin taşıdğı değeri burada saklar.

mesala  bir sayıyı hafızada tutmak istediğimizi   varsayalım genelde bunu 

int sayi=atayacağımız değer seklinde kullanırız.

burada resimde yazılı alanların bulunduğu kısımda byte tipinden yas değişkeni tanımlanıyor ve ona 25 sayısı atanıyor stack alanında bulunan değişkenimiz nesnenin kendi degerini taşıyor.değer tiplerinde eşitlemeler atamalar yapılırken her bir degişken ayrı bir nesne olarak ele alınır örneğin

  int sayi=5;

  int sayi2=sayi;

 sayi=10;

 MessageBox.Show(sayi2.TosString());

burada 2 farklı değişken vardır ve sayi2 isimli değişken sayi isimli değişkenin değerini almaktadır yani oda 5e eşitlenmistir.sonraki satırda sayi değeri 10 olmuştur msgboxla sayi2 degerini aldığımızda ilk atamıs oldugumuz 5 degerini görmus oluruz. aşagıda reference tiplerinde durumun böyle olmadığını göreceğiz. şimdi temel veri tipleri ile ilgili bir kaç sey daha söylemek gerekecek.

c# içinde on beş temel veri tipimiz var  ve bunları  beş  bölume ayırabiliriz , hızlıca göz atalım ;

tam sayı tipleri :

byte,sbyte,short ,ushort,int,uint,long ve ulong ( 8 adet tam sayı tipi)

ondalıklı sayı tipleri :

float,decimal,double (3 adet ondalıklı tip)

Doğru yada yalnışı döndüren tip :

Boolean

Metin tipleri :

char ve string (2 adet)

nesne(her şey) tipi :

object ile her türlü  veri tipini taşıyabilirsiniz.

string ve object hariç diğer bütün tipler value type(değer tipi) olarak işleme konulurlar.string bir sınıf ve reference tipi olmsına karşılık yinede struct(yapı) yani değer tipi gibi davranıs gösterir.değişkenleri sınıf gövdesinde tanımlarsak field(alan)ismini alırken bir metot ,event vs sinif harici bloklar içinde tanımlarsak lokal değişken olurlar. sınıf gövdesinde tanımladığımız tipler  biz onlara değer ataması yapmasakta otomatik olarak varsayılan değerini alırlar.tam sayi tipleri için varsayılan değer 0 ken  boolean tip icin false  string ve object veri tipi için null dur.lokal degişkenlere (yani metot içi) başlangıç değeri verilmezse  o sekilde kalmasında sorun olmasada o değişkeni bir yerde kullanmaya çalışırsak derleyici tarafından programımız çalışmadan kırılacaktır.

değer tipleri önceden tanımlı olarak bellekte stack alanında yer aldıkları  için boyutları ve kapladıkları alanlar bellidir.int 4 byte yer kaplarken  long 8 byte dir veya short 2 byte gibi visual studioda tasarım esnasında programı uygulamaya geçireceğimiz zaman bellekte bu tiplerin ne kadar alan işgal edecekleri bellidir.reference tiplerde bu belli olmaz bunun açıklamasına birazdan bakmakla birlikte stack alanının heap alanına göre daha performanslı oldugunu  söylemeliyim

Referans Tipleri(reference types)

reference tipler new anahtar kelimesi ile  hayat bulurlar sadece veri tipini ve degişken ismini yazarsak  reference tiplere new anahtar kelimesini kullanmaz isek o değişken null olarak kalır.örnekte bunu göreceğiz gelelim  ihtiyaç duymamızın nedenine   sebebi , bu tipi kullanan veri tiplerinin boyutlarının önceden belli olmamasıdır.evet stack alanı hızlı ve performanslıdır ama sınırları vardır.object ve string tiplerin değer tipli olmadğını söyledik.sözü uzatmadan neden bu tipe ihtiyaç duyarız ona bakalım. studioda görsel arayüzü olan bir winform tasarımı yazdığınızı düsünelim bu bir veri tabanı uygulaması yada basit bir program olsun. Ara yüzde textboxlar kullandığımızı düşünelim (bilindiği gibi  textboxların sunduğu ve taşıdığı veriler string dir.)kullanıcıdan kisişel verilerini istedigimizde isimlerden tutunda ev adresi  size sunduğu iş deneyimi(cv vs..) boyutları önceden bilenemez .işte bu yuzden onceden boyutunu tahmin edemeyeceğimiz veriler için bu türleri kullanırız.class ve dizilerde reference tiplidir. bu türü temsilen tanımladığımız değişken bellegin stack adresinde dururken içerdiği değer heap alanındadır. stacteki değişkenimiz zaten refakatcidir ve sadece o değerin  adresine işaret eder şekil ile şematize etmek istersek

burada kullandığımız veri tipi stringtir ad isimli değişken  ramda stack(yığında)  durur fakat  ad isimli değişkenimiz içinde "sanalprogramalama" değerini taşımaz   sadece hafızada değer nerede bulunuyorsa o adres bilgisini kendinde tutar yani temsili olan 0f123h isimli  hafıza bilgisini tutar. eger bu bir  deger tipi olsaydı ad  isimli değişkenimiz icinde direkt olarak "sanalprogramlama"bilgisini taşıyor olacaktı. her ne kadar string tipler class olsada structlar gibi davranır demiştik.deger tipleri ile kullandığımız  örnegi şimdi reference tiplere uyarlayalım.önce bir ev sınıfı yazalım

class ev
    {

        public int odasayisi;
        public int fiyat;
        public string semt;
      
           
    }

sonra ev sınıfından 1 nesne 1 de işaretçi  oluşturalım

 {

            ev ilkev = new ev();
            ilkev.fiyat = 500000;
            ilkev.odasayisi = 3;
            ilkev.semt = "kadıköy";
            ev ikinciev = ilkev;
            ikinciev.semt = "şişli";

            MessageBox.Show(ilkev.semt);

}

ekrana "kadıköy "bilgisi yerine "şisli" yazar

 ilk ev ( ev ilkev = new ev()) komutu ile bellege cıkar. ikinci ev ise (  ev ikinciev = ilkev)
 new anahtar kelimesi olmadan ilkeve eşitlenir ama bu eşitlenme hali aslında ilkevin tutmus olduğu adresi tutmasıdır yani burada 2 ayrı nesne yok sadece 2 değişkenin aynı adres bölgesini tutma durumu var.işte değer tiplerinden farkı budur biz

int a=5 ;

int b=a; dediğimizde bellekte 2 tane int degişkeni olusmustur oysa ikinciev=ilkev() demekle ilkev ;ikincievin tuttuğu adresi taşımıs oluyor dolayısı ile adresi tutan degişkenlerden birisi o sınıf uzerinde bir değer değişikligi yapınca otomatikmen ikinciside de aynı değişikligi göruyoruz.

peki ikinciev=null dersek ne olur bu sefer ikinci ev boşa çıkmıs olur artık hafızadaki adresi işaret etmiyordur. dolayısı ile ikinciev yazıp (.)noktaya basınca ögelerine ulasabilir olsakta bunu stuido icinde kullandığımızda

"Object reference not set to an instance of an object". hatasını alırız yani nesne örnegi gecerli bir nesneye atanmadı seklinde özetlenebilir bu hata mesajı. burada new anahtar kelimesini kullanırsak artık bağımsız ikinci bir nesnemiz olur.bu sefer yaptıgımız degişiklikler diger  nesne uzerinde etkili olmaz.şimdilik bu kadarı yeterli diye düsünuyorum.daha sonra diziler ile bu konu hakkında örnekler görecegiz ve tür tipleri daha saglam temellerde zihnimizde yer alacaktır.bir sonraki yazıda görüşmek dileğiyle.